Waarom verantwoordelijk en vertrouwen hand in hand gaan
(reacties: 0)
Kentering
Steeds weer dook het woord op - ik bleef er over struikelen. Ik las een rolbeschrijving en het aantal keren dat ik het woord verantwoordelijk las, viel me zo op dat ik ben gaan tellen. Negentien keer in een document van nog geen twee pagina’s. Ik heb er nog nooit onderzoek naar gedaan maar het lijkt me wat veel.
Managers vertalen hun verantwoordelijkheden nogal eens naar het instellen van allerlei controlemaatregelen richting hun medewerkers. Daarin is een kentering aan de gang. Door het verplichte thuiswerken zijn we immers gewend geraakt aan een nieuwe autonomie en die nieuwverworven vrijheid laten we ons niet zomaar ontnemen. Gaan we verantwoordelijk anders invullen?
Associaties
Vraag iemand naar zijn associaties bij het woord verantwoordelijk en je krijgt reacties in de trant van:
- die eeuwige ‘zwarte pieten’- discussies – waarmee ze doelen op situaties waarbij de verantwoordelijkheid alsmaar doorgeschoven wordt;
- dat getouwtrek over eindverantwoordelijkheid of verantwoordelijkheid;
- altijd een last op mijn schouders;
- mijn grote verantwoordelijkheidsbesef, dat makkelijk (te) veel hooi op mijn vork nemen;
- me verantwoordelijk voelen voor het geluk van een ander (kind of partner bijvoorbeeld);
- oplossen wat een ander nalaat.
Herken je ze?
Lastig
Verantwoordelijkheid hebben kan soms best lastig in te vullen zijn. Denk maar eens aan een coördinator van een groep mensen in hetzelfde vakgebied, die geen hiërarchische maar wel een inhoudelijke verantwoordelijkheid heeft. Dan komt het aan op zaken als een gezamenlijke visie ontdekken en kunnen inspireren.
Een ander voorbeeld is het gezamenlijk dragen van verantwoordelijkheid. Een stugge onderlinge samenwerking kan dan best een bottleneck zijn. En wanneer jouw collega verantwoordelijkheid op een andere manier invult dan jij, heb je je ‘aanspreek’-vaardigheden hard nodig!
Filosoof
Onlangs hoorde ik een mooie beschouwing op het woord verantwoordelijk. Hoogleraar filosofie van de gedragswetenschappen Jan Bransen maakte zijn toehoorders erop attent dat in dat woord het woord antwoord zit ‘verstopt’. Niet alleen in het Nederlands maar zelfs in het Engels (responsibility – response) en het Duits (Verantwortung – Antwort). Met een beetje fantasie kun je zelfs bedenken dat ook het Frans meedoet (responsabel – réponse). Vergeet dat laatste maar als je dat iets teveel van het goede vindt.
De kern van Bransens betoog ging over het onderdeel antwoord. In mijn woorden: bij verantwoordelijkheid gaat het om een situatie waarbij je betrokken bent en die iets van je vraagt. Verantwoordelijkheid (nemen) is dan jouw positionering/jouw antwoord op wat er van je gevraagd wordt. Zo eenvoudig kan het dus zijn…
Uitvoering
Het beste uit je mensen halen – dat is jouw dagelijkse kost als manager. Ongetwijfeld één van de belangrijkste verantwoordelijkheden van managers. Ik realiseerde me dat een dergelijke formulering in een functiebeschrijving vaak ontbreekt. Daarin wordt eerder gesproken over resultaten en doelen.
In de dagelijkse praktijk gaat verantwoordelijkheid uiteindelijk om de uitvoering van taken. Hoe iemand dat doet of wat hij doet – het antwoord waar Jan Bransen het over had. De, als gevolg van de Coronamaatregelen, nieuwverworven autonomie maakt dat veel mensen geen zin meer zullen hebben in braaf opvolgen van wat jij ze als leidinggevende opdraagt. Dus: geef ze meer flexibiliteit.
Géven
Verantwoordelijkheid krijgen, nemen, hebben, afleggen, voelen, aanvaarden. Er zijn heel wat werkwoorden toe te voegen aan het woord. Allemaal creëren ze als het ware een andere situatie, om met de woorden van Jan Bransen te spreken. Leiderschap lijkt vaak vooral te draaien om het nemen van verantwoordelijkheid. Dat dat maakt dat jij een leider bent.
Leiderschap gaat ook over het géven van verantwoordelijkheid, om zo het beste uit je mensen te halen. Door verantwoordelijkheid te geven, betrek je mensen bij het werk. Dan spreek je hun intrinsieke motivatie aan, voelen mensen zich uitgedaagd, stimuleer je het ontstaan van nieuwe ideeën. Dan help je mensen in hun ontwikkeling, om boven zichzelf uit te stijgen.
Leiderschap
Leidinggevenden hebben grote invloed op het welbevinden en de productiviteit van medewerkers. Leiderschap gaat echter over meer dan de leider zelf. Juist bij dienend leiderschap gaat het erom dat je je als leider wat terughoudender opstelt. Daardoor voelen je medewerkers zich uitgenodigd om uit de startblokken te komen. Kortom, het gaat om vertrouwen geven - vertrouwen dat jouw medewerker zijn verantwoordelijkheid pakt en zijn bijdrage levert.
Het ontdekken van een uitspraak van Booker T. Washington (Afro-Amerikaans pedagoog, schrijver en gelijke rechten activist) maakt voor mij de cirkel rond: Weinig dingen helpen een mens meer dan hem verantwoordelijkheid te geven en te laten merken dat je hem vertrouwt.
Hoeveel verantwoordelijkheid geef jij als leidinggevende aan je medewerkers? Zijn er zaken die je daarin tegenhouden?
Laat je gegevens hieronder achter, dan gaan we daar samen op in.
Reactie toevoegen