Voorrang nemen of geven

(reacties: 0)

De rotonde

Ze zit ineengedoken op haar fiets. Ik zie haar onder de rand van haar capuchon door kijken naar de auto’s die voor mij de rotonde oprijden. Blijkbaar is ze op haar hoede. Uit haar houding maak ik op dat ze weet dat ze gewoon door mag fietsen en dat, ondanks de haaientanden op het wegdek, veel automobilisten er anders mee omgaan. En inderdaad, de twee auto’s die voor me rijden negeren de verkeersregels en snijden haar bijna de pas af. Ik stop, ze fietst door en glimlacht mijn kant uit.
Het voorval deed me denken aan mensen die makkelijk als eerste het woord nemen in een gesprek. Voorrang nemen als het ware en daarmee anderen soms geheel of gedeeltelijk belemmeren hun verhaal te vertellen.

 

Klassiek

Je kent het vast wel: een voorzitter die de vergadering een vraag stelt en die ene collega die altijd als eerste een antwoord geeft Of de teamcoach die een opdracht introduceert en die medewerker die meteen zijn vinger opsteekt en zich aanbiedt om de oefening voor te doen.
Het verschil tussen extraversie en introversie wordt gebruikt om aan te geven waarom sommigen makkelijk als eerste hun stem verheffen – en als het ware voorrang nemen op anderen – en anderen niet. De Zwitserse psychiater Carl Jung introduceerde beide begrippen. Mensen blijken van nature een bepaalde voorkeur hierin te hebben. Onderzoek heeft aangetoond dat er twee biologische oorzaken zijn: een verschil in de wijze van doorbloeding van de hersenen en een verschil in de gevoeligheid voor dopamine – de neurotransmitter die signalen doorgeeft aan je lichaam.

 

Waslijst

Jungs’ klassieke onderscheid is een van de manieren waarop je naar ‘je makkelijk uitspreken of niet’ kunt kijken. Maar wist je bijvoorbeeld dat mensen met een voorkeur voor introversie zich wel makkelijk uitspreken als iets belangrijk voor ze is of wanneer ze er veel kennis over hebben? En wat te denken van de van nature extraverte persoon die vanaf het moment waarop hij kon meepraten te horen heeft gekregen: ‘je bent de jongste, jij kunt hier geen mening over hebben’ of iets dergelijks? Wist je trouwens dat door stress mensen compleet onnatuurlijk gedrag kunnen gaan vertonen?
Wat de werkelijke reden is dat iemand makkelijk voorrang geeft aan of juist neemt ten koste van anderen, kan een fikse geschiedenis hebben.

 

Onderlinge samenwerking

Los van persoonlijke achtergronden en oorzaken heb je als manager te maken met het effect. Ik doel daarmee op het gedrag van de medewerker zelf en de interactie met zijn collega’s. Daarin kunnen belemmeringen merkbaar worden die van invloed zijn op (het functioneren van) de persoon zelf en op de onderlinge samenwerking. Als manager hoef je geen coach of psycholoog te zijn. Je speelt wel een belangrijke rol in het benutten van het potentieel van ál je medewerkers, ongeacht hun extraverte of introverte karakter. Als je het idee hebt dat sommigen wel heel vaak voorrang nemen op anderen en de effectiviteit van het team als geheel onder druk staat, is er werk aan de winkel.

 

Vragen

Ongetwijfeld spelen de omstandigheden waarin het ‘voorrang nemen’ de boventoon speelt een rol. Iets snel moeten oplossen of de tijd kunnen nemen om alles op tafel te laten komen en iedereen een kans te geven iets erover te zeggen, beide situaties vragen een andere aanpak. In het tweede geval is er simpelweg meer gelegenheid om je bewust af te vragen:

  • hoe zorg ik ervoor dat iedereen zijn stem laat horen?
  • hoe bewaak ik zaken als evenwichtigheid en gelijkwaardigheid in bijdragen van iedere medewerker?
  • hoe missen we als team geen waardevolle input of standpunten?
  • hoe vullen we elkaar als team het beste aan?

 

Nemen en geven

Inzicht hebben in de verschillen tussen extraverte en introverte medewerkers stelt je in staat specifiek gedrag beter te plaatsen en hierop bewust in te spelen – resulterend in een sterker en beter team.
Introverten nodig je uit hun zichtbaarheid en bijdrage te vergroten door hun taken af te stemmen op het optimaal inzetten van hun sterke punten. Die focus op hun talenten vergroot hun zelfvertrouwen en ze zullen daardoor makkelijker in actie komen. Noem het dat je ze leert ‘voorrang te nemen’ zonder dat je ze instrueert dat ze ‘gewoon hun mond eerder of meer open moeten doen’, want dat heeft geen effect.
In onze samenleving is jezelf zonder enige schroom en direct uitspreken de norm geworden. Een valkuil voor jou als leidinggevende is je te concentreren op je introverte medewerkers. Door ook met je extraverten in gesprek te gaan, maak je hen bewust van hun gedrag, het effect op anderen en de andere kant van de ‘medaille’. Vraag ze eens ‘op hun handen te blijven zitten’ en hun introverte collega voorrang te geven en zo te ervaren welke waardevolle bijdrage deze levert.

 

Hoe stimuleer jij voorrang nemen en geven in jouw team?

Ik ben benieuwd naar jouw aanpak of hulpvraag! Die kun je hieronder kwijt.

 

Ga terug



Reactie toevoegen