Grote woorden - kleine acties

(reacties: 0)

Frustraties

“We moeten beter met elkaar communiceren. “
“Goede communicatie? Nou, niet hier.”
“Lage medewerkerstevredenheidscore? Tja, de communicatie is gewoon slecht. “
“Samenwerken? Nou, dat moeten we hier nog uitvinden.”
“Samenwerken betekent toch dat je het samen doet? Ik mis dat, elke dag opnieuw.”
“We kunnen elkaar niet vinden. Dat is toch geen samenwerking?”
Frustraties over communicatie en samenwerken, ik kom ze vaak tegen in mijn werk. Ik noem het ‘grote woorden’ – bijna containerbegrippen - waaronder heel veel wordt gevat. We hebben een beeld over hoe die ‘grote woorden’ zouden moeten werken in de dagelijkse praktijk. We toetsen wat er om ons heen gebeurt, wat we meemaken, wat anderen zeggen of doen, voortdurend daaraan. En dat beeld, dat is nu precies waar het om draait.

 

Grote woorden

Over de betekenis van het woord containerbegrip kun je het volgende lezen. Een containerbegrip is een begrip zonder scherp afgebakende betekenis waaraan de gebruiker ervan zelf nader invulling kan geven en dat op veel verschillende toestanden, gebeurtenissen of zaken wordt toegepast.
Wanneer ik het heb over ‘grote woorden’, doel ik op begrippen zonder scherp afgebakende, eenduidige betekenis. Woorden waarbij we ons eigen referentiekader hebben. Gevuld met gedachtes, normen, overtuigingen, waarden en verwachtingen. Een uitgebreid denkbeeld. En dat is van jou, het zit in jouw hoofd.

 

Kleine acties

De dagelijkse werkelijkheid is weerbarstig. Die bestaat uit een verzameling van allerlei gebeurtenissen die we voortdurend van een betekenis voorzien. Acties, hoe klein ook, die we vaak onbewust koppelen aan ons beeld, over samenwerken bijvoorbeeld. Om bij dat voorbeeld te blijven: wellicht hoort voor jou daarbij dat wanneer je met collega’s koffiedrinkt er altijd tijd en ruimte is voor overleg. Als dat geen dagelijkse praktijk is, plak jij een label op die situatie. Stop je hem als het ware in een trommel waarop jij de naam ‘mislukte samenwerking’ hebt geschreven. Na een tijdje ben je vergeten wat er precies in zit, ken je alleen nog maar de trommel. Dan praat je met je collega’s, baas, vrienden alleen nog over falende samenwerking, in plaats van over wat er feitelijk gebeurde en over hoe jij dat hebt beleefd.

 

Aan de slag

Wanneer je zaken in een team bespreekbaar wilt maken, is het soms handig om gebruik te maken van een model. Een kapstok om te checken waar een mogelijke bron van onvrede ligt. Er zijn legio modellen en aanpakken beschikbaar om gespreksthema’s op tafel te krijgen. Soms zijn die ontoereikend. Dan blijft het gesprek ‘hangen’ in praten over, op een (bijna) abstract niveau. We denken elkaar te begrijpen echter vragen als ‘hoe ziet het er dan uit in de dagelijkse praktijk?’ en ‘hoe ervaar je het?’ blijven onbeantwoord.

 

Puzzelstukjes

Communicatie die slecht is, samenwerking die niet loopt, gebrek aan vertrouwen – begrippen blijven begrippen zolang je vergeet in te zoomen op de beelden die ieder voor zich erover heeft. De trommel met voorbeeldsituaties blijft dan ongeopend.
In mijn werk vraag ik vaak naar voorbeelden. Minstens drie, een is onvoldoende. Ik maak daarbij gebruik van het volgende paradigma: een keer is een incident, twee keer is toeval, drie keer een patroon of gewoonte. Die laatste zijn het waard om uitgebreid onderzocht te worden. Om met elkaar achterliggende gedachtes, normen, overtuigingen, waarden en verwachtingen bij die voorbeelden te ontdekken. En daarmee alle puzzelstukjes van de betekenis te vinden die jullie als team of als organisatie geven aan het begrip.

 

In gesprek

Een suggestie om over samenwerken in gesprek te gaan. Bij het uitwerken van zo’n ‘groot woord’ gaat het om het creëren van een gezamenlijk referentiekader. Laat iedereen eens drie voorbeelden uit de praktijk noemen van wat ze verstaan onder samenwerken en drie voorbeelden van niet-samenwerken. Bespreek dan met elkaar die voorbeelden. Herken je ze? Welke waarde hebben ze voor jou? Probeer daarnaast te ontdekken wat erachter zit. Zou het een overtuiging kunnen zijn, een gedachte, een waarde, een norm of een verwachting? En, hoe past dit bij het team?
Belangrijk is om tijdens dit onderzoek open en nieuwsgierig te blijven. Stel je oordeel (nog even) uit. Stel zo nodig verdiepende of check-vragen maar zeker geen suggestieve vragen. Die beperken het vrijelijk delen en het bouwen aan jullie referentiekader.
Door die onderlinge uitwisseling werk je tevens aan wederzijds begrip. Dat kan vervolgens leiden tot het maken van afspraken met elkaar.
Net als in een brainstorm kunnen voorbeelden andere voorbeelden oproepen. Voeg die gewoon toe aan het gesprek, dat maakt het plaatje completer. Wat daarnaast kan bijdragen is het met elkaar ombuigen van voorbeelden van niet-samenwerken naar ‘wanneer was het dan wel samenwerken geweest’.
Wanneer alles onderzocht is, is de vraag ‘waaraan willen jullie je als team committeren?’ van belang. Het antwoord daarop vormt als het ware jullie definitie van het begrip samenwerken.

 

Hoe ‘groot’ zijn de frustraties in jouw team?

Grote woorden omzetten naar kleine acties die bijdragen aan de effectiviteit van je team kan best lastig zijn. Behoefte aan een helpende hand? Laat dan hieronder een bericht achter.

 

Ga terug



Reactie toevoegen